Ρόδι. Μια υπερτροφή για όλους μας. Έχει αντιοξειδωτική, αντικαρκινική, αντιφλεγμονώδη δράση και όχι μόνο

της Δρ Αιμιλίας Βασιλοπούλου, Κλινική Διαιτολόγος-Ψυχολόγος, [email protected]

Το ρόδι είναι πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά και μοναδικές ιδιότητες που το καθιστούν δημοφιλές σε όλο τον κόσμο.
Η επιστημονική του ονομασία είναι Punica granatum.
Πρόκειται για ένα φυλλοβόλο θάμνο που μπορεί να αναπτυχθεί μέχρι 3-4 μ.
Απαρτίζεται από τρία βασικά μέρη, τους σπόρους ή « επισπέρμια», τον χυμό, και τον φλοιό. Έχει μεγάλο μέγεθος, σφαιρικό σχήμα και το χρώμα του φλοιού είναι από κόκκινο μέχρι βιολετί ανάλογα την ποικιλία.
Μέσα σε κάθε ρόδι υπάρχουν περισσότεροι από 600 μικροί σπόροι με γεύση, γλυκιά ή υπόξινη και μερικές φορές ελαφρά στυφή. Η ροδιά καλλιεργείται κυρίως στην Μεσόγειο, στην Ασία, στις ΗΠΑ, στην Αργεντινή, στη Βραζιλία, στην Αυστραλία καθώς και στη Νότια Αφρική. Είναι φυτό ανθεκτικό στη ζέστη, στην ξηρασία και στην έλλειψη φροντίδας.
Υπάρχουν πάνω από 500 ποικιλίες ροδιάς με κυριότερες τις εξής κατηγορίες:
Ξένες ποικιλίες: Angel Red, Balegal, Cloud, Crab, Early Wonderful, Fleshman, Francis, Granada, Green Globe, Home, King, Phoenicia, Sweet, Utah Sweet, Wonderful, Acco, Mollar de Elche και Hicaznar.
Ελληνικές ποικιλίες: Πολίτικη, Καράβελος, Ξινές Ροδιές, Λειφάνια, Τσιποροδιά, Χοντροροδιά (Καμπάτικα), Κρασοροδιά, και Ξινοροδιά (Αγριοκαμπάτικα).

Το ρόδι χαρακτηρίζεται από υψηλή συγκέντρωση φαινολών, μεγαλύτερη από αυτή του κόκκινου κρασιού, των μύρτιλλων, και του πορτοκαλιού, με κύριες ουσίες την πουνικαλαγίνη και την ελαγιτανίνη. Γενικά, το ρόδι περιέχει πολυφαινόλες, σάκχαρα, οργανικά οξέα, βιταμίνη C, ανόργανα συστατικά, αμινοξέα, φαινολικές ουσίες, φλαβονοειδή, ανθοκυανίνες, φλαβονόλες, ταννίνες.
Οι σπόροι του ροδιού είναι πλούσιοι σε βιταμίνη C και αποτελούν πηγή φυτικών ινών. Ο χυμός ροδιού όπως αναφέρθηκε προηγούμενα είναι πηγή ασκορβικού οξέος (10- 20mg ανά 100 g χυμού) που ποικίλλει ανάλογα με την ποικιλία του ροδιού και την επεξεργασία που υφίσταται. Μάλιστα, η κατανάλωση ενός ποτηριού χυμού ροδιού καλύπτει το 40% της συνιστώμενης ημερήσιας ποσότητας σε βιταμίνη C και το 25% του φυλλικού οξέος που έχει ανάγκη καθημερινά ένας ενήλικας.
Έχει περίπου 72 θερμίδες ανά 100 γρ.
H χημική σύσταση του ροδιού και συνεπακόλουθα του χυμού του ποικίλλει ανάλογα με την:
Ποικιλία της ροδιάς
Περιοχή καλλιέργειας
Ωριμότητα του καρπού
Καλλιεργητική πρακτική
Μέθοδο επεξεργασίας-παραγωγής χυμού
Είδος της συσκευασίας
Συνθήκες αποθήκευσης

Βρέθηκε πως οι καταναλωτές που ενδιαφέρονται για περισσότερο θρεπτικά ρόδια πρέπει να διαλέγουν ρόδια μικρού μεγέθους και κόκκινου χρώματος γιατί θεωρείται ότι έχουν μεγαλύτερη αντιοξειδωτική ικανότητα και συγκέντρωση ασκορβικού οξέος, ανθοκυανών στο χυμό τους.

Η θεραπευτική δράση του ροδιού

Το ρόδι μπορεί να θεωρηθεί λειτουργικό τρόφιμο, καθώς διαθέτει φαινολικά συστατικά:
ελλαγιτανίνες
ανθοκυανίνες
παράγωγα ελλαγικού οξέος
σε διάφορα μέρη στα οποία αποδίδονται οι λειτουργικές και θεραπευτικές επιδράσεις του στην υγεία.
Συγκεκριμένα, διάφορες μελέτες καταγράφουν την αντιοξειδωτική, αντιμικροβιακή, αντιϊική, αντιφλεγμονώδη, αντικαρκινική και αντιδιαβητική δράση του. Επιπλέον, φαίνεται ότι η κατανάλωση ροδιού επιδρά στις καρδιαγγειακές παθήσεις, μειώνει την υπέρταση και την LDL χοληστερίνη, στην υπατοτοξικότητα, στην βελτίωση της στοματικής και δερματικής υγεία.
Ο χυμός ροδιού, λόγω της περιεκτικότητάς του σε πολυφαινόλες παρουσιάζει ευεργετικές επιδράσεις στην υγεία του ανθρώπου. Με άλλα λόγια, στο χυμό ροδιού έχει αποδοθεί :
αντιοξειδωτική δράση,
αντικαρκινική δράση,
αντί-αθηροσκληρωτική δράση,
αντιμικροβιακή δράση,
αντιφλεγμονώδης δράση,
προληπτική δράση έναντι καρδιαγγειακών παθήσεων,
ικανότητα μείωσης της πίεσης του αίματος και της οξείδωσης της “κακής” χοληστερόλης,
βοηθά στην κυκλοφορία του αίματος,
προστατεύει κατά της οστεοαρθρίτιδας,
ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα.

Η αντιοξειδωτική δράση του ροδιού

Οι ελεύθερες ρίζες που σχηματίζονται ενδογενώς στο ανθρώπινο σώμα, αντιδρούν και μπορούν να μεταβάλλουν τη δομή και τη λειτουργία πολλών κυτταρικών δομών, οδηγώντας σε πιθανή εκδήλωση ασθενειών.
Τα αντιοξειδωτικά είναι οι ενώσεις που μπορούν να αυξήσουν τη διάρκεια ζωής των τροφίμων. Τα φρούτα, τα λαχανικά, διάφοροι καρποί, αποτελούν σημαντική πηγή φυσικών αντιοξειδωτικών.  Το ρόδι είναι πλούσιο σε βιταμίνες Α, C, Ε, σε φυλλικό οξύ, σίδηρο, κάλιο και φυτικές ίνες, καθώς και σε αντιοξειδωτικές ουσίες όπως ταννίνες, ανθοκυανίνες, ελλαγικό οξύ.
Είναι γεγονός πως τόσο ο πολτός, όσο και η φλούδα του ροδιού περιέχουν διαφορετικά είδη αντιοξειδωτικών ουσιών συμπεριλαμβανομένων και πολλών που δεν έχουν χαρακτηρισθεί επαρκώς μέχρι σήμερα.
Η συνολική αντιοξειδωτική ικανότητά του έχει υπολογιστεί ότι είναι 2-3 φορές μεγαλύτερη από αυτήν του κόκκινου κρασιού ή του πράσινου τσαγιού. Σε πρόσφατη μελέτη, φάνηκε ότι το ρόδι και οι διάφορες ποικιλίες μούρων έχουν την ισχυρότερη αντιοξειδωτική δράση σε κυτταρικό επίπεδο. Η πρόσληψη φυσικών αντιοξειδωτικών, λοιπόν έχει συσχετιστεί με μειωμένο κίνδυνο καρκίνου, καρδιαγγειακών παθήσεων, διαβήτη και άλλων ασθενειών.
Τα αντιοξειδωτικά συστατικά του ροδιού δρουν:
παρεμποδίζοντας το σχηματισμό ελεύθερων ριζών,
απομακρύνοντας τις ελεύθερες ρίζες,
επιδιορθώνοντας τη ζημία στα προσβαλλόμενα κύτταρα,
εμποδίζοντας τις μεταλλάξεις.

Μελέτες έδειξαν ότι ο εμπορικός χυμός ροδιού έχει τριπλάσια αντιοξειδωτική δράση, λόγω της υψηλής σύστασης σε φαινόλες, σε σχέση με το κόκκινο κρασί και το πράσινο τσάι. Επιπλέον, συγκριτικά με άλλους χυμούς φρούτων (χυμός από σταφύλι, κράνμπερι, γκρέιπφρουτ, πορτοκάλι, μήλο, κεράσι και μύρτιλο), ο χυμός ροδιού υπερτερεί σημαντικά.

Η αντιοξειδωτική δράση του χυμού ροδιού βασίζεται στην υψηλή περιεκτικότητά του σε φαινολικές ουσίες κυρίως στην πουνικαλαγίνη και την ελαγιτανίνη και λιγότερο στις ανθοκυανίνες και στα παράγωγα του ελλαγικού οξέος.
Μάλιστα, ορισμένες μελέτες υποστηρίζουν ότι η αντιοξειδωτική δράση των φρούτων και λαχανικών μεταβάλλεται ανάλογα με την περιεκτικότητά τους σε φαινολικά συστατικά.
Η αντιοξειδωτική  δράση του χυμού ροδιού μεταβάλλεται ανάλογα με:
την ποικιλία του ροδιού
την περιοχή καλλιέργειας
το κλίμα
τις καλλιεργητικές πρακτικές
την επεξεργασία που υφίσταται κατά τη χυμοποίηση.
Για παράδειγμα, χυμοί ροδιού που προκύπτουν από την έκθλιψη ολόκληρου του καρπού παρουσιάζουν μεγαλύτερη αντιοξειδωτική δράση, συγκριτικά με χυμούς μετά από έκθλιψη μόνο των σπόρων, λόγω της απελευθέρωσης των ελαγιτανινών που βρίσκονται στη φλούδα.

Η αντικαρκινική δράση του ροδιού

Η πλούσια περιεκτικότητα του χυμού της ροδιάς σε πολυφαινόλες, κυρίως σε κηκιδικό οξύ, δίνει τη δυνατότητα σε πολλούς ερευνητές να θεωρούν ότι το ρόδι, έχει πολλές αντικαρκινικές δράσεις όπως αντιμεταστατική, προληπτική, καθώς και δράση ενάντια της αγγειογένεσης.
Έχει αποδειχθεί ότι τέσσερες χημικές ουσίες που περιέχονται στο χυμό του ροδιού,  το ελλαγικό οξύ, το καφεϊκό οξύ, το λουτεολίνη και το πουνισικό οξύ,
παρουσιάζουν ανασταλτικές ιδιότητες όσον αφορά την ανάπτυξη των καρκινικών κυττάρων, ιδίως του καρκίνου του προστάτη.
Ο καρκίνος του προστάτη είναι ο πιο συχνός καρκίνος στον άνδρα που παρουσιάζεται με την αυξημένη ηλικία και έχει συνήθως αργή εξέλιξη. Η κατανάλωση χυμού ροδιού, παίζει ένα σημαντικό ρόλο στην επιβράδυνση της εξέλιξης του καρκίνου του προστάτη, καθώς επίσης μπορεί να μειώσει το ρυθμό επανεμφάνισης καρκίνου του προστάτη σε ασθενείς πού έχουν υποβληθεί είτε σε ριζική προστατεκτομή, είτε σε εξωτερική ακτινοβολία.
Ακόμη, έχουν παρουσιασθεί πολύ θετικά αποτελέσματα σε μελέτες που έγιναν για την αντιμετώπιση των καρκινικών κυττάρων του παχέος εντέρου καθώς και σημαντική μείωση των καρκινωμάτων του δέρματος.

Σε συνεργασία με την Κική Βαγιάνου, Φοιτήτρια Διαιτολογίας-Διατροφής ΑΤΕΙ Θεσσαλονίκης

Πηγές:

1.http://www.mydiatrofi.gr/trofi/trofima/frouta/rodi-idiotites-threptika-systatika-kai-thermides

2.http://christodouloufamily.gr/juices/pure-pomegranate-juice

3. Ζωγραφου  Ελένη, Γεωπόνος,  «Αντιοξειδωτικές και αντιμικροβιακές  ιδιότητες εμπορικών χυμών με βάση το Ρόδι», Ιωάννινα, 2016

4. Παπαδογιαννάκη  Εμμανουέλλα, «Αντιοξειδωτικά του Ροδιού και οι ευεργετικές τους ιδιότητες» Καλαμάτα, 2012

Διαβάστε επίσης: «Ποια είναι η κατάλληλη δίαιτα για μένα»; Πόσο επικίνδυνες είναι οι «περίεργες δίαιτες που κυκλοφορούν