Οι μικρές επιπόλαιες σπατάλες που κάνουμε καθημερινά. Οι επιστήμονες εξηγούν γιατί συμβαίνουν και δίνουν χρήσιμες συμβουλές

«H Οικονομία δεν έχει να κάνει μόνο με την εξοικονόμηση χρημάτων, αλλά και με το πώς να ξοδεύονται χρήματα με σοφό τρόπο» είχε πει ο Βρετανός βιολόγος Τόμας Χάξλεϋ τον 19ο αιώνα, αποδεικνύοντας πόσο σημαντική είναι η σωστή διαχείριση των χρημάτων, ακόμη και όταν ο μισθός είναι χαμηλός.
Υπάρχουν μερικές καθημερινές συνήθειες που ξεγελούν το μυαλό και μας κάνουν να ξοδεύουμε περισσότερα χρήματα απ’ ότι χρειάζεται.

Μην χρησιμοποιείτε κάρτα για τις συναλλαγές

Παρόλο που η κάρτα είναι βολική για τις αγορές και την πληρωμή των εξόδων μας, έχει διαπιστωθεί ότι χάνουμε πιο εύκολα τον έλεγχο των χρημάτων και κάνουμε σπατάλες.
Έρευνα της αμερικανικής Ομοσπονδίας Ψυχολογίας, έδειξε ότι όταν χρησιμοποιούμε την κάρτα δεν νιώθουμε την σπατάλη γιατί βλέπουμε τον λογαριασμό μας πολύ μετά από την αγορά. Παράλληλα, η κάρτα δίνει τη δυνατότητα να κάνουμε πολλές διαφορετικές αγορές μαζί. Αντίθετα, όταν χρησιμοποιούμε μετρητά, είμαστε πιο συγκρατημένοι.
Αυτό αποδείχθηκε και σε έρευνα του Πανεπιστημίου του Τορόντο, στην οποία ζητήθηκε από καταναλωτές να κάνουν τα ψώνια για την ημέρα των Ευχαριστιών.
Όσοι έκαναν τις αγορές τους μέσω κάρτας ξόδεψαν περισσότερα από 175 δολάρια,
ενώ εκείνοι που είχαν μετρητά ξόδεψαν περίπου 145 δολάρια.
Εκτός ότι χαλάμε περισσότερα χρήματα, αγοράζουμε και πιο ανθυγιεινά τρόφιμα, σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης.

Όταν έχουμε μετρητά μπορούμε να αντισταθούμε πιο εύκολα σε πειρασμούς και σε παρορμητικές αγορές τροφίμων σε υψηλά λιπαρά. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι όσοι πλήρωναν με κάρτα στο σουπερμάρκετ, έπαιρναν περισσότερα μπισκότα, παγωτά, γλυκά και πατατάκια, ενώ όσοι χρησιμοποιούσαν μετρητά, αγόραζαν πράγματα που χρειάζονταν περισσότερο.
Η καλύτερη λύση είναι να βγάζουμε τα χρήματα που χρειαζόμαστε ημερησίως από ένα ATM. Έτσι, θα ξέρουμε ακριβώς πόσα χρήματα έχουμε για να ξοδέψουμε κατά τη διάρκεια της ημέρας χωρίς να κάνουμε άσκοπες σπατάλες.

Βάλτε στην άκρη τα επιπλέον χρήματα που μπαίνουν στον λογαριασμό

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι επιστροφές φόρων, το δώρο Χριστουγέννων και Πάσχα και γενικότερα ό,τι χρήματα μπαίνουν επιπλέον στο λογαριασμό συνήθως ξοδεύονται επιπόλαια. Το σκεπτικό είναι απλό: «Τι είχαμε; Τι χάσαμε».

Σύμφωνα με ψυχολόγους, στο μυαλό μας λειτουργεί ένα νοητό σύστημα εξόδων που υπολογίζει τα χρήματα που χρειαζόμαστε για τους λογαριασμούς, για τη διασκέδασή μας και για άλλα έξοδα. Για παράδειγμα αυτή είναι η αιτία που δεν υπολογίζουμε το έξοδο για τον πρωινό καφέ στη δουλειά. Στο μυαλό μας το 1,50 ευρώ που κοστίζει, είναι καταγεγραμμένο στο ημερήσιο προσωπικό εξοδολόγιο.
Το ίδιο ισχύει και για τα τσιγάρα που είναι πιο ακριβά.
Το νοητό αυτό σύστημα υπολογισμού των χρημάτων, ευθύνεται και για το «κυνήγι» των προσφορών. Όταν κάτι πωλείται πολύ λιγότερο από την τιμή που εκτιμούσαμε ότι κοστίζει, το αγοράζουμε πολύ πιο εύκολα, ακόμη και αν δεν το χρειαζόμαστε πραγματικά.
Αυτό το ξέρουν και οι έμποροι που κάνουν τις προσφορές.

Όταν ξαφνικά έρχονται περισσότερα χρήματα αντιμετωπίζονται ως χρήματα για ελεύθερη σπατάλη χωρίς ενοχές. Γι’ αυτό και συνήθως χρησιμοποιούνται για ψώνια και διακοπές, αλλά σπάνια για την αποπληρωμή χρεών.
Αυτό αποδείχθηκε και σε έρευνα του Πανεπιστημίου στο Οχάιο που ανέλυσαν τη συμπεριφορά των εργαζομένων μιας εκδοτικής εταιρίας. Οι εργαζόμενοι αυτοί δέχτηκαν ένα χρηματικό bonus αξίας 50 δολαρίων, επειδή έκλεισαν μια καλή συμφωνία στις Μπαχάμες. Οι περισσότεροι τα έπαιξαν στο καζίνο της περιοχής. Το εντυπωσιακό ήταν ότι σταμάτησαν να παίζουν, όταν άρχισαν να χάνουν από τα «δικά» τους χρήματα. Αυτό που δεν είχαν συνειδητοποιήσει, ήταν ότι και τα 50 δολάρια που είχαν ξοδέψει μέσα σε διάστημα λίγων ωρών, ήταν επίσης «δικά» τους.
Η καλύτερη λύση είναι να βάζουμε στην άκρη το 80% των επιπλέον χρημάτων που μπαίνουν στο λογαριασμό μας, ενώ το 20% να το χρησιμοποιούμε για παρορμητικές αγορές.

Χωρίστε το μισθό σας σε χρήματα για ξόδεμα και χρήματα που πρέπει να αποταμιευτούν

Πολλοί «σπάνε» τον μισθό τους σε κατηγορίες και ορίζουν συγκεκριμένα χρήματα για να ανταπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους. Κάνουν με λίγα λόγια έναν προσωπικό προϋπολογισμό, που συνήθως δεν περιλαμβάνει συγκεκριμένο ποσό αποταμίευσης.
Σύμφωνα όμως, με τον ψυχολόγο Barry Schwartz, «είτε μιλάμε για τα πράγματα που πρέπει να πληρώσουμε, για την επιλογή ποιου δημητριακού θα φάμε ή ποιου τηλεοπτικού προγράμματος θα δούμε, ο αριθμός των επιλογών είναι τόσο μεγάλος που μπορεί να γίνει συντριπτικός και χαοτικός».
Η καλύτερη λύση σύμφωνα με οικονομολόγους, είναι πρώτα να ορίσουμε ακριβώς το ποσό που θα αποταμιεύουμε και την ακριβή μέρα που θα το κάνουμε, αντί να βάζουμε ό,τι περισσεύει και αν περισσέψει.

Κρατήστε ένα ημερολόγιο εξόδων

Το καθημερινό στρες επηρεάζει τον τρόπο και την ποσότητα των χρημάτων που ξοδεύουμε καθημερινά, καθώς μας κάνει να λειτουργούμε παρορμητικά.
«Η σπατάλη χρημάτων όταν έχουμε άγχος, είναι σαν να πίνουμε καφέ για να ηρεμήσουμε. Στην πραγματικότητα, γινόμαστε περισσότερο νευρικοί.» εξηγεί η ψυχολόγος Teodora Pavkovic.
Μια λύση για να μειώσουμε το άγχος και κατ’ επέκταση την καθημερινή σπατάλη χρημάτων, είναι να κρατάμε ημερολόγιο των εξόδων μας.
Οι ψυχολόγοι συμβουλεύουν το βράδυ, όταν πια θα έχουμε γυρίσει σπίτι, μπορούμε να αφιερώσουμε 5 λεπτά για να καταγράψουμε που ξοδέψαμε τα χρήματά μας. Μπορούμε ακόμη να σημειώσουμε με ποιες αγορές νιώσαμε καλά και με ποιες όχι. Έτσι, θα μειωθεί το καθημερινό στρες γιατί θα έχουμε μια αντικειμενική και καθαρή εικόνα του τρόπου που διαχειριζόμαστε τα χρήματά μας.

Διαβάστε επίσης: «Τα χρήματα δε φέρνουν την ευτυχία». Γιατί ακόμη και άτομα σε υψηλές θέσεις είναι δυστυχισμένα

Διαβάστε επίσης: Τι μπορούσαμε να πάρουμε με ένα χιλιάρικο το 1999, που ο βασικός μισθός ήταν περίπου όσο και σήμερα! Μια ενδιαφέρουσα σύγκριση