Ξεμάτιασμα. Τι λένε οι επιστήμονες; Ποια είναι τα επιχειρήματα όσων το αποδέχονται;
Πονοκέφαλος, ναυτία, αίσθημα κούρασης, αδυναμία, ανεξέλεγκτη υπνηλία και εμετός είναι μερικά από τα συμπτώματα αποδίδονται στο κακό το μάτι. Πολλοί είναι αυτοί που πιστεύουν ότι ένα βλέμμα ή απλώς ο φθόνος μπορούν να μας επηρεάσουν αρνητικά. Και αυτή είναι μια δοξασία που κρατά εκατοντάδες χρόνια στην Ελλάδα,
Το «μάτι» αλλά και οι τεχνικές αντιμετώπισης του, παραμένουν σταθερές εδώ και πολλά χρόνια. Μια προσευχή ή μερικές σταγόνες λάδι μέσα σε νερό, είναι η θεραπεία για το μάτιασμα που διδάσκεται από γενιά σε γενιά, από μητέρα σε γιο και από πατέρα σε κόρη.
Είναι μια πεποίθηση που υπάρχει σε διάφορους πολιτισμούς και όχι μόνο στην Ελλάδα. Οι περισσότερες θρησκείες, όπως και ο Χριστιανισμός αποδέχονται το «μάτι» ως πράξη του πονηρού πνεύματος και έργο του διαβόλου.
Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, αυτοί που ματιάζουν έχουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, όπως ανοιχτόχρωμα ή μικρά μάτια.
Εκφράσεις όπως το «φτου να μην σε ματιάσω» χρησιμοποιούνται για να μας προστατέψουν από το φόβο του φθόνου.
Η εξήγηση όμως, για το πώς ένα βλέμμα είναι ικανό να δημιουργήσει τόσο κακό, δεν έχει βρεθεί από την επιστημονική κοινότητα. Η πεποίθηση του ματιάσματος θεωρείται αυθαίρετη. Εκκλησία και επιστήμη για άλλη μια φορά συγκρούονται.
Οι περισσότεροι επιστήμονες θεωρούν ότι ο «ματιασμένος» αυθυποβάλλεται. Το μάτι είναι αυτοεκπληρούμενη προφητεία, σύμφωνα με την οποία κάτι ψεύτικο εκλαμβάνεται ως αληθινό και πραγματικά γεγονότα παρουσιάζονται ως απόδειξη του.
Μια ακόμη πιθανή εξήγηση για το «μάτι» είναι ότι τα συμπτώματα που εμφανίζονται έτσι ξαφνικά, είναι ψυχοσωματικά. Το άγχος, η πίεση και γενικότερα δυσάρεστα συναισθήματα που καταπιέζονται και δεν εκφράζονται, σωματοποιούνται.
Στο μάτι αποδίδεται ό,τι δεν μπορεί να εξηγηθεί από τον ματιασμένο και έχει την ανάγκη να το προσάψει σε κάποιον άλλο εξωτερικό παράγοντα.
Η ντροπή και ο φόβος του φθόνου είναι μερικές από τις αιτίες που πιστεύουμε στο «μάτι», σύμφωνα με τον ψυχαναλυτή Benjamin Kilborne.
«Είναι δύσκολο για έναν άνθρωπο να αντιμετωπίσει την αμφισημία, τις συγκρούσεις και τις αμφιβολίες που προκαλεί το αίσθημα της ντροπής. Όσο περισσότερο κανείς νιώθει ντροπή τόσο περισσότερο αρχίζει να βασίζεται σε φαντασιώσεις σχετικά με το πώς τον βλέπουν οι άλλοι»εξηγεί ο ψυχαναλυτής Benjamin Kilborne.
Με αυτό τον τρόπο, αποδίδονται τα συναισθήματα που νιώθουμε σε κάποιον άλλο που «μας μάτιασε, μας γρουσούζεψε», με αποτέλεσμα να πάθουμε αυτά που πάθαμε.
Σύμφωνα με ψυχολόγους, τα αποτελέσματα του ξεματιάσματος εξηγούνται από την επίδραση της θετικής σκέψης εκείνου που μας ξεματιάζει, αλλά και από την ανάγκη μας να νιώσουμε καλύτερα.
Όπως και να έχει, το ξεμάτιασμα είναι ένα έθιμο, ένα κομμάτι της παράδοσής μας που δύσκολα θα εξαφανιστεί. Κυρίως γιατί το ξεμάτιασμα πιάνει. Άλλωστε δεν είναι τυχαίο ότι οι παλιοί λένε: όποιος δεν πιστεύει στο μάτι δεν ματιάζεται…
Δείτε το βίντεο με την ηθοποιό Γεωργία Βασιλειάδου στην ταινία «Η Κυρά μας η Μαμή» που εφαρμόζει την τεχνική του ξεματιάσματος:
Διαβάστε επίσης:
