Γιατί τα σπίτια στις Κυκλάδες έχουν λευκό και μπλε χρώμα; Πως ξεκίνησε το ασβέστωμα των σπιτιών και των δρόμων;

Πέρα από τα γαλαζοπράσινα νερά τους, οι Κυκλάδες ξεχωρίζουν για τη μοναδική αρχιτεκτονική. Τα λευκά σπίτια με τα μπλε παράθυρα αποτελούν την εικόνα του Αιγαίου.
Το άσπρο συμβολίζει την αγνότητα και την καθαρότητα. Το μπλε την θάλασσα και τον ουρανό. ‘Αλλωστε είναι τα χρώματα της ελληνικής σημαίας.
Τα σπίτια των Κυκλάδων χτίζονταν με απλά υλικά και το λευκό χρώμα επιλέχθηκε γιατί εξυπηρετούσε τις ανάγκες υγιεινής και ύστερα την αισθητική.

Το 1938, διάταγμα του καθεστώτος Μεταξά όριζε ότι πρέπει να περαστούν με ασβέστη όλα τα σπίτια των νησιών, για να προστατευτούν από τη χολέρα, που μάστιζε εκείνη την εποχή την Ελλάδα και είχε προσβάλει ακόμη και τα οικόσιτα πτηνά. Ο ασβέστης χρησιμοποιήθηκε ως απολυμαντικό, καθώς η χλωρίνη δεν χρησιμοποιούνταν ακόμη.

Παράλληλα, με αυτόν τον τρόπο εφάρμοζε την γενικότερη τακτική ομογενοποίησης, σύμφωνα με την οποία όλα έπρεπε να συμμορφώνονται και να  έχουν μια εικόνα ευταξίας. Με τον καιρό, το ασβέστωμα των σπιτιών καθιερώθηκε. Πολλοί που φοβόντουσαν για την εξάπλωση της φυματίωσης, τα Χριστούγεννα, το Πάσχα και τον Δεκαπενταύγουστο ασβέστωναν τα πάντα, από τους τοίχους μέχρι τα σοκάκια. Αργότερα κυκλοφόρησε και η άποψη ότι τα νησιά «ντύθηκαν» στα γαλανόλευκα και για εθνικοπατριωτικούς λόγους, εξαιτίας του κλίματος της μεταξικής περιόδου. Άλλωστε στα περισσότερα ήταν εξόριστοι πολιτικοί κρατούμενοι. Η Μύκονος, η Ίος, η Σέριφος, η Κίμωλος και άλλα νησιά ήταν τόποι εξορίας των κομμουνιστών, που δεν έστελναν στα στρατόπεδα της Γυάρου. Το γαλανόλευκο των σπιτιών, ίσως τους υπενθύμιζε ότι «τελούσαν σε ιδεολογική παρέκκλιση».

«Μεταξύ των άλλων περιορισμών οίτινες ετέθησαν ως προς την ανοικοδόμησιν, απηγορεύθη και η πολυχρωμία εις το εξωτερικόν των οικιών, ωρίσθη δε ότι κυριαρχούν εξωτερικόν χρώμα των οικιών θα είναι το λευκόν…  όπερ άλλωστε αποτελεί ιδιαίτερον χαρακτηριστικόν των νήσων των Κυκλάδων και εν πολλοίς ενσυνείδητον υποχρέωσιν πάντων των κατοίκων… εις τρόπον ώστε να επιτευχθή ομοιομορφία εναρμονιζομένη πλήρως προς το ιδιάζον χρώμα των νήσων του Κυκλαδικού Συμπλέγματος», ανέφερε έγγραφο του «Τμήματος Διοικητικής Αποκεντρώσεως Νομαρχίας Κυκλάδων» που στάλθηκε το 1972 στα «Αστυνομικά Τμήματα, Δημάρχους & Προέδρους Κοινοτήτων Νομού».

Το ασβέστωμα συνεχίστηκε και μετά τη δικτατορία. Ήταν προφανές ότι οι κάτοικοι το συνήθισαν και τους άρεσε, όπως και στους επισκέπτες.
To 1955 η βασίλισσα Φρειδερίκη πρότεινε στον Καραμανλή να διαφημιστούν οι Κυκλάδες μέσω μιας φωτογραφίας καλοσυντηρημένων σπιτιών στην Μύκονο, με σκοπό την τουριστική ανάδειξη των νησιών. Τα λευκά σπιτάκια με τις μπλε λεπτομέρειες, έγιναν το σήμα κατατεθέν του Αιγαίου.

Στην πορεία, οι κάτοικοι των νησιών διατήρησαν το λευκό χρώμα γιατί αντανακλώνται οι ακτίνες του ήλιου και είναι πιο δροσερά. Πίστευαν επίσης, ότι ο ασβέστης σκοτώνει τα μικρόβια. Το ασβέστωμα έγινε παράδοση και ήταν ένδειξη νοικοκυροσύνης.
Ίσως και η φωτεινότητα του λευκού, που εκπέμπει μια αισιόδοξη εικόνα, τους έφτιαχνε τη διάθεση.

Το λευκό χρώμα των σπιτιών όμως, προστατεύει και το περιβάλλον. Σύμφωνα με τον καθηγητή Hashem Akbari του Εθνικού Εργαστηρίου Lawrence Berkeley στην Καλιφόρνια, αν βάφονταν οι οροφές των σπιτιών με άσπρο χρώμα, η θερμοκρασία των πόλεων θα μειωνόταν σημαντικά και οι σκληρές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής θα αναβάλλονταν για ένα διάστημα.

Διαβάστε επίσης: Η αθέατη παραλία στο Σούνιο με τα 99 σκαλοπάτια που θυμίζει νησί του Αιγαίου (video drone)