Η «επίδραση των παρευρισκόμενων». Γιατί οι άνθρωποι μένουν αδρανείς μπροστά σε έκτακτα περιστατικά

Η επίδραση των παρισταμένων ή παρευρισκόμενων, άρχισε να αναλύεται από ψυχολόγους, το 1964, μετά από μια δολοφονία.
Πρόκειται για φαινόμενο, στο οποίο οι μάρτυρες κάποιου συμβάντος δεν αντιδρούν για να βοηθήσουν, πιστεύοντας ότι θα το κάνει ένας από τους υπόλοιπους.
Το περιστατικό που ήταν αφορμή για την έρευνα του φαινομένου, μια γυναίκα δέχτηκε τρεις μαχαιριές από έναν άντρα, σε πυκνοκατοικημένη περιοχή της Νέας Υόρκης.
Από τους 38 αυτόπτες μάρτυρες, κανένας δεν πρόσφερε βοήθεια, εκτός από έναν, όταν ήταν ήδη αργά.

Το πείραμα των Ντάρλεϊ και Λατάν

Οι ψυχολόγοι Ντάρλει και Λατάν, το 1968, πραγματοποίησαν έρευνα σε φοιτητές πανεπιστημίου στη Νέα Υόρκη, για να δουν πως αντιδρούν σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης.
Οι φοιτητές ενημερώθηκαν ότι, θα απαντούσαν σε ερωτήσεις σχετικά με τα προβλήματα της ζωής στο πανεπιστήμιο, ενώ θα είχαν επικοινωνία με ένα ή περισσότερα άτομα, μέσω μικροφώνου, χωρίς δηλαδή να έχουν οπτική επαφή.
Στην πραγματικότητα δεν υπήρχαν συνομιλητές, αλλά ηχογραφημένες συνομιλίες, τις οποίες άκουγαν οι φοιτητές και στη συνέχεια μπορούσαν να απαντήσουν.
Κατά τη διάρκεια του πειράματος, ακούστηκε η ηχογράφηση ενός φοιτητή που ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι πάσχει από επιληψία.
Ξαφνικά καθώς μιλούσε, έπαθε μια σκηνοθετημένη επιληπτική κρίση.
Ως αποτέλεσμα, το 85% των συμμετεχόντων που πίστευαν πως συνομιλούσαν μόνοι τους με τον επιληπτικό φοιτητή, προσπάθησαν να τον βοηθήσουν, ενώ εκείνοι που νόμιζαν ότι άκουγαν κι άλλα άτομα την κρίση επιληψίας δεν ανταποκρίθηκαν, πιστεύοντας ότι, κάποιος από τους υπόλοιπους θα βοηθήσει.

«Διάχυση ευθύνης»
Η έρευνα έδειξε ότι, για ο τρόπος που ενεργούν τα άτομα, οφείλεται στη «διάχυση ευθύνης».
Δηλαδή, όταν ένα άτομο βρίσκεται μπροστά σε έκτακτο περιστατικό, αντιδρά με σκοπό να βοηθήσει, ενώ όταν είναι παρούσα μια ομάδα ατόμων, τότε ο ένας επιρρίπτει την ευθύνη στον άλλον και κανένας δεν ενεργεί.
Αυτός συμβαίνει, γιατί όταν είναι μόνο ένας παρευρισκόμενος, καταλαβαίνει ότι, όλη η ευθύνη επικεντρώνεται σε αυτόν, άρα πρέπει να κινητοποιηθεί.
Στην αντίθετη περίπτωση, η αίσθηση ευθύνης μειώνεται, διαχέεται, γιατί τα άτομα θεωρούν ότι, η παροχή βοήθειας δεν είναι αποκλειστικά δική τους ευθύνη, χωρίς να σημαίνει πως αδιαφορούν ή δεν κατανοούν τη σοβαρότητα της κατάστασης.

Παρόμοια περιστατικά
Το 2011 στη Γερμανία, ο Dominick Brunner, δολοφονήθηκε σε πολυσύχναστο σιδηροδρομικό σταθμό και κανένας από τους παρευρισκόμενους δεν κινητοποιήθηκε, για να αποτρέψει το συμβάν.
Την ίδια χρονιά, ένα κορίτσι στην Κίνα, χτυπήθηκε και εγκαταλείφθηκε από διερχόμενο αυτοκίνητο.
Το κορίτσι πέθανε αβοήθητο, καθώς κανένας από τους 18 περαστικούς που είδαν το περιστατικό, δεν αντέδρασε, πιστεύοντας ότι θα το κάνει κάποιος άλλος.

Με πληροφορίες από το βιβλίο 50 Ψυχολογικές θεωρίες που επηρέασαν την ανθρωπότητα, Christian Jarrett, εκδόσεις Κλειδάριθμος 

Διαβάστε επίσης:«Ψευδείς αναμνήσεις». Πώς η μνήμη «ξεγελιέται» και αλλάζει τα γεγονότα που συνέβησαν στο παρελθόν